DE ENG ES
Hasçelik Hasçelik

Yay malzemesi olarak kullanılacak çeliklerde istenilen özellikler, yeterli yük dayanımı, iyi esneklik, kırılmaya karşı sınırsız emniyet şeklinde tariflenebilir. Bu özellikler ancak uygun çelik seçimi ve ısıl işlem ile mümkün olabilir. Yük dayanımının artırılması ile malzemenin sünekliğini kaybetmemesi esastır.

Esnek parçaların üretimi hususunda dikkat edilmesi gereken önemli hususlardan biri, parçaların kaynak edilmesinin sakıncasıdır. Bunlara ek olarak; yüzey çentik etkisi, ısıl işlemden kaynaklanabilecek iç çatlaklar, yüzeyde oluşan ve malzemenin homojen sertliğini bozar etkideki dekarbürasyon gibi olaylar, kırılma etkisini artıran sebepler olarak belirtilebilir. Ayrıca, yüzey pürüzlülüğünün hassasiyeti, termokimyasal sertleştirme (nitrürasyon), kumlama gibi işlemler kırılma tehlikesini azaltıcı işlemler olarak söylenebilir.

Çelik malzemeye şekil verme işlemi oda sıcaklığında gerçekleşirse, yüksek oranda eğilme gerilmeleri meydana gelir ki, bu durum üretilen parçanın esnekliğini düşürür. Bu sebeple şekil verilmiş parçaların düşük sıcaklıklarda tavlanması uygun olur.

YAY ÇELİKLERİ VE BİLEŞİMLERİ
Malz. No. DIN  SAE / AISI C Si Mn  Pmax Smax Cr Mo Nmax
1.0900 38 Si 6 - 0.35-0.42 1.40-1.60 0.50-0.80 0.050 0.050 - - 0.007
1.0902 46 Si 7 - 0.42-0.50 1.50-1.80 0.50-0.80 0.050 0.050 - - 0.007
1.0903 51 Si 7 - 0.47-0.55 1.50-1.80 0.50-0.80 0.045 0.045 - - 0.007
1.0904 55 Si 7 9255 0.52-0.60 1.50-1.80 0.70-1.00 0.045 0.045 - - -
1.0906 65 Si 7 - 0.60-0.68 1.50-1.80 0.70-1.00 0.050 0.050 - - 0.007
1.0908 60 SiMn 5 - 0.55-0.65 1.00-1.30 0.90-1.10 0.050 0.050 - - 0.007
1.0961 60 SiCr 7 9262 0.55-0.65 1.50-1.80 0.70-1.00 0.045 0.045 0.20-0.40 - 0.007
1.0970 38 Si 7 - 0.35-0.42 0.15-035 0.50-0.80 0.045 0.045 - - 0.007
1.1231 Ck 67 1070 0.65-0.72 0.15-0.35 0.60-0.90 0.035 0.035 - - -
1.1248 Ck 75 1075 0.70-0.80 0.15-0.35 0.60-0.80 0.035 0.035 - - -
1.1269 Ck 85 1086 0.80-0.90 1.50-1.80 0.45-0.65 0.035 0.035 - - -
1.1274 Ck 101 1095 0.95-1.05 0.15-0.35 0.40-0.60 0.035 0.035 - - -
1.5028 65 Si 7 - 0.60-0.70 1.50-1.80 0.70-1.00 0.035 0.035 - - -
1.5029 71 Si 7 - 0.68-0.75 1.50-1.80 0.60-0.80 0.035 0.035 - - -
1.5225 51 MnV 7 - 0.48-0.55 0.15-0.35 1.60-1.90 0.035 0.035 - - -
1.7103 67 SiCr 5 - 0.62-0.72 1.20-1.40 0.40-0.60 0.035 0.035 0.40-0.60 - -
1.7138 52 MnCrB 3 50B50 0.48-0.55 0.15-0.35 0.75-1.00 0.035 0.035 0.40-0.60   B 0.0005
1.7176 55 Cr 3 5155 0.52-0.59 0.15-0.40 0.70-1.00 0.035 0.035 0.60-0.90 - -
1.7701 51 CrMoV 7 - 0.48-0.56 0.15-0.40 0.70-1.00 0.035 0.035 0.90-1.20 0.15-0.25 -
1.8159 50 CrV 4 6150 0.47-0.55 0.00-0.40 0.70-1.00 0.035 0.035 0.90-1.20 - -
1.8161 58 CrV 4 - 0.55-0.62 0.15-0.40 0.70-1.00 0.035 0.035 0.90-1.20 - -

 

YAY ÇELİKLERİ İÇİN MEKANİK ÖZELLİKLER
Malz. No. DIN  SAE / AISI AKMA SINIRI ÇEKME DAYANIMI KOPMA UZAMASI
( N/mm2 ) ( N/mm2 ) ( % )
1.0900 38 Si 6 - 1030 1180-1370 6
1.0902 46 Si 7 - 1080 1275-1470 6
1.0903 51 Si 7 - 1130 1320-1570 6
1.0904 55 Si 7 9255 1080 1275-1470 6
1.0906 65 Si 7 - 1080 1275-1470 6
1.0908 60 SiMn 5 - 1030 1320-1520 6
1.0961 60 SiCr 7 9262 1130 1320-1570 6
1.0970 38 Si 7 - 1030 1180-1370 6
1.7103 67 SiCr 5 - 1320 1470-1670 6
1.7176 55 Cr 3 5155 1180 1370-1620 6
1.7701 51 CrMoV 7 - 1180 1370-1670 6
1.8159 50 CrV 4 6150 1180 1370-1620 6
1.8161 58 CrV 4 - 1320 1470-1670 6

 

YAY ÇELİKLERİNDE ISIL İŞLEM
Malz. No. DIN  SAE / AISI Dövme Sıcaklığı ( °C ) Sıcak Şekil Verme Sıcaklığı( °C ) Normal Tavlama Sıcaklığı ( °C ) Yumuşak Tavlama Sıcaklığı ( °C ) Ani Soğutma ile Sertleştirme Meneviş Sıcaklığı
( °C ) su yağ
1.0900 38 Si 6 - 1050-850 900-800 850-880 640-680 830-860 * - 350-550
1.0902 46 Si 7 - 1100-850 900-830 850-880 640-680 830-860 * - 430-500
1.0903 51 Si 7 - 1050-850 900-820 850-880 640-680 830-860 * - 350-550
1.0904 55 Si 7 9255 1050-850 900-830 850-880 640-680 830-860 + * 430-500
1.0906 65 Si 7 - 1050-851 900-830 850-880 640-680 830-860 - * 430-500
1.0908 60 SiMn 5 - 1100-851 900-830 850-880 640-680 830-860 - * 400-550
1.0961 60 SiCr 7 9262 1050-850 900-830 850-880 640-680 830-860 - * 350-550
1.0970 38 Si 7 - 1050-850 900-830 850-880 640-680 830-860 * - 350-550
1.1231 Ck 67 1070 - - - 650-690 815-845 - * 300-500
1.1248 Ck 75 1075 - - - 650-690 810-840 - * 300-500
1.1269 Ck 85 1086 - - - 650-690 800-830 - * 300-500
1.1274 Ck 101 1095 1050-850 880-800 800-830 640-680 830-860 - * 430-500
1.5028 65 Si 7 - 1050-853 900-830 830-860 640-680 830-860 - * 470-540
1.5029 71 Si 7 - 1100-853 900-820 850-880 640-680 830-860 - * 430-500
1.5225 51 MnV 7 - 1050-850 880-800 830-860 640-680 830-860 - * 430-500
1.7103 67 SiCr 5 - 1050-850 900-820 850-880 640-680 830-860 - * 430-500
1.7138 52 MnCrB 3 50B50 1050-854 900-800 850-880 640-680 830-860 - * 350-550
1.7176 55 Cr 3 5155 1100-854 900-800 850-880 640-680 830-860 - * 350-550
1.7701 51 CrMoV 7 - 1050-850 920-830 850-880 640-680 830-860 - * 350-550
1.8159 50 CrV 4 6150 1050-850 920-820 850-880 640-680 830-860 - * 350-550
1.8161 58 CrV 4 - 1050-855 920-830 850-880 640-680 830-860 - * 350-550

 

YAY ÇELİKLERİ KULLANIM YERLERİ
Malz. No. DIN  SAE / AISI KULLANIM YERLERİ
1.0900 38 Si 6 - Raylı taşıtlar için sıcak şekil verilen yaprak yaylar, büyük çekme ve basma yayları, plaka yaylar, tabak yaylar, yaybilezikleri 
1.0902 46 Si 7 - Genel makine yapımında özellikle yaprak yay, helis yay, tabak yay ve spiral yay, taşıt ve uçaklarda
1.0903 51 Si 7 - Genel makine yapımında özellikle yaprak yay, helis yay, tabak yay ve spiral yay, taşıt ve uçaklarda
1.0904 55 Si 7 9255 7 mm'den kalın yaprak yaylar, plaka, yaylar, tabak yaylar
1.0906 65 Si 7 - 7 mm'den kalın taşıt yaprak yayları, orta ve yüksek sarlamalarda spiral yay, helis yay, konik yay
1.0908 60 SiMn 5 - 7 mm'den kalın yüksek ve orta sorlamalarda taşıt yaprak yayları, tabak, helis ve bilezik yaylar
1.0961 60 SiCr 7 9262 Taşıtlar için 7 mm'den  kalın yaprak yaylar, ayrıca genel makine yapımında helis ve tabak yaylar
1.0970 38 Si 7 - Cıvata emniyetleri için bilezik yay ve kapılya, üst yapılar için germe yayı
1.1231 Ck 67 1070 Yüksek tamlıkta ve yüzey düzgünlüğünde yaylar için soğuk haddelenmiş çelik bantlar
1.1248 Ck 75 1075 Yüksek tamlıkta ve yüzey düzgünlüğünde yaylar için soğuk haddelenmiş çelik bantlar
1.1269 Ck 85 1086 Yüksek tamlıkta ve yüzey düzgünlüğünde yaylar için soğuk haddelenmiş çelik bantlar
1.1274 Ck 101 1095 Fazla zorlanan çekme yayları için soğuk haddelenmiş bant çeliği yayları özellikle saat endüstrisinde
1.5028 66 Si 7 - Taşıtlar için 25 mm kalınlığa kadar, yaprak yaylar, helis yaylar ve döner çubuk yaylar
1.5029 71 Si 7 - Saat endüstrisi ve benzer kullanım alanları için çak fazla zorlanan çekme yayları
1.5225 51 MnV 7 - Yüksek zorlamalar için, yaprak, helis ve konik yaylar
1.7103 67 SiCr 5 - Özellikle darbeli zorlanan helis yaylar, 25 ... 40 mm döner çubuk yaylar, vana yayları, bilezik ve tabak yaylar
1.7138 52 MnCrB 3 50B50 Yüksek zorlamalar için taşıt yaprak yayları
1.7176 55 Cr 3 5155 Taşıtlar için, yaprak, döner çubuk ve helis yaylar, özellikle büyük çekme ve basma yayları
1.7701 51 CrMoV 7 - Taşıtlarda fazla zorlanan çubuk, helis, çekme ve basma yayları
1.8159 50 CrV 4 6150 Fazla zorlanan taşıt yaprak yayları
1.8161 58 CrV 4 - Çok fazla zorlanan, büyük çaplı spiral, helis yayları, tabak yaylar ve bilezik yaylar

 

Hasçelik Hasçelik Hasçelik